Atheneum- en gymnasiumleerlingen doen beide het eindexamen vwo. Op het diploma staat ‘voorbereidend wetenschappelijk onderwijs’ met een melding atheneum of gymnasium.

• Op het gymnasium volgen leerlingen in de onderbouw Grieks en Latijn en doen ze verplicht eindexamen in 1 van deze talen. Dit geldt niet voor atheneum.
• Op het atheneum is culturele en kunstzinnige vorming (ckv) een verplicht vak. Op het gymnasium is cultuur een onderdeel van de klassieke taal. Dit is een groot vak van 760 uur.

gl-leerlingen kunnen onder bepaalde voorwaarden een tl-diploma krijgen.

• Als ze succesvol het eindexamen in de gl hebben afgelegd
• En, met het extra algemene vak ook geslaagd zouden zijn voor de tl.

Dit is bepaald in artikel 3.45 Link opent externe pagina Uitvoeringsbesluit WVO 2020. Andersom is er geen regelgeving. Leerlingen die ingeschreven staan voor tl, kunnen niet slagen voor gl. Om te kunnen slagen in de gl moet er een gl-inschrijving zijn.

Na eindexamen tl kan een leerling geen gl-diploma krijgen. Ook al zou een leerling in theorie geslaagd zijn voor gl. De keuze voor gl of tl moet gemaakt worden vóórdat de se-resultaten zijn ingeleverd bij ROD. De inschrijving op dat moment, bepaalt welk diploma de leerling kan halen.

Avo-vakken voor gl en tl zijn gelijk qua inhoud en zwaarte. Scholen kunnen daarom wel trajecten aanbieden:

• binnen gl: met een extra avo-vak
• binnen tl: met als extra het beroepsgerichte profielvak en/of beroepsgerichte keuzevakken

Voor het aanbieden van het traject gelden deze voorwaarden:

• De leerling staat vóór de inlevering van de schoolexamenresultaten ingeschreven voor de leerweg waarin de leerling het diploma wil halen. Dit is namelijk de basis voor de uitslagbepaling.
• Dat er maximaal 10 kalenderdagen vóór de start van het 1e tijdvak of afname van het cspe in leerjaar 4 gekozen is. Ook al is het centraal schriftelijk en praktisch (cspe) al in leerjaar 3 afgerond. De keuze voor de leerweg hoeft in dit geval nog niet gemaakt te worden voordat de leerling het cspe in het 3e leerjaar aflegt. Er kan nog bijna een jaar mee gewacht worden.

Het advies is om bij gemengde klassen gl/tl te onderzoeken op welk diploma een leerling de meeste kans maakt. En dit te doen vóór het doorgeven van de schoolexamenresultaten. Met het doorgeven van de schoolexamenresultaten in ROD, wordt namelijk vastgesteld in welke leerweg de leerling eindexamen aflegt.

De tl-leerling met een beroepsgericht programma die een gl-diploma wil halen, moet voldoen aan eisen die gelden voor de algemene vakken in het profieldeel voor het betreffende profiel. En het onderwerp van het profielwerkstuk moet te maken hebben met het gl-profiel.

Eerder behaalde resultaten tellen niet meer mee als een leerling niet overgaat naar het 4e leerjaar. Dit geldt ook voor leerlingen die overstappen van kb naar bb. Deze leerlingen gaan namelijk binnen hun eigen leerweg niet over naar het volgende leerjaar. Het resultaat van het 3e leerjaar vervalt hiermee. Dit is net als bij andere leerlingen op andere schoolsoorten, die doubleren in het voorlaatste leerjaar. Eerder behaalde examenresultaten tellen ook voor die leerlingen niet meer mee.

Ongeveer 15% van de leerlingen legt het cspe af in het 3e leerjaar. Dit is meestal een keuze van de school. En het geldt voor de hele groep leerlingen. Bij de keuze voor het afnamemoment, moeten scholen denken aan de gevolgen als leerlingen een andere route gaan volgen. Het advies is dat scholen de leerlingen en ouders tijdig informeren over deze gevolgen.

Voor scholen die het cspe bij hun kb-leerlingen in het 3e leerjaar afnemen, is het advies te letten op deze punten:

• De bedoeling is en blijft dat van tevoren is bepaald op welk niveau er eindexamen gedaan wordt. Achteraf wisselen kan niet.
• Als het nog onduidelijk is welke leerweg het beste past bij een leerling aan het begin van het 3e leerjaar, kan wisselen tijdens het leerjaar wel. Inschrijving bij de start van het 3e leerjaar gebeurt dan als bb- of kb-leerling. Dat hangt af van het geschatte niveau op dat moment.
• De resultaten van de schoolexamens in het 3e leerjaar zijn de basis om te bepalen op welk niveau een leerling eindexamen doet. Er is altijd overleg met ouders en leerling. Scholen moeten vóór de start van ce/cspe, voor elke leerling bekijken welke leerweg het beste past.
• Bijvoorbeeld: een leerling zit in de 3e klas basis/kader. Voor de se’s krijgt de leerling steeds een bb-cijfer én een kb-cijfer. Met de resultaten als basis en in overleg met leerling en ouders, wordt bepaald dat de leerling eindexamen gaat doen op bb-niveau. Er is dan een inschrijving als bb-leerling. Als de leerling goed scoort op het beroepsgerichte programma, is afleggen van het cspe wel mogelijk op kb-niveau. Het is dan een vak op een hoger niveau. 
• Leerlingen die in het 3e leerjaar het cspe hebben afgelegd kunnen dit direct herkansen. Herkansen in het 4e leerjaar is mogelijk. Dan leggen ze wel het volledige cspe opnieuw af.

Als leerlingen niet overgaan naar het 4e leerjaar vervalt het resultaat voor het cspe, ook al is dat voldoende.

Wanneer leerlingen zakken, vervallen alle eerder behaalde resultaten op de centrale examens. Ook die uit het eerdere leerjaar. Het hele eindexamen moet dan het jaar erna opnieuw gedaan worden. Deze regel geldt ook voor het cspe, ook als dat in een eerder leerjaar is afgelegd. Hoe de school het onderwijs organiseert, speelt geen rol.

Als leerlingen met een vmbo-diploma willen doorstromen naar havo, kan dat als ze 1 extra avo-vak hebben gedaan. Dit is bepaald in artikel 8.9 Link opent externe pagina Uitvoeringsbesluit WVO 2020. 

Dit geldt voor leerlingen uit de gl. Maar, leerlingen met een diploma tl met een beroepsgericht programma als extra vak voldoen niet aan de eis. Volgens de doorstroomregeling kan het extra vak niet een beroepsgericht programma zijn.